Wie nog voor 31 december fiscaalvriendelijke uitgaven doet, kan zijn belastingfactuur van 2022 drukken. We zetten de belangrijkste mogelijkheden op een rij.

Er rest u nog een goede maand om enkele uitgaven te doen die u kunt opnemen in uw belastingaangifte van 2022. Sommige uitgaven geven recht op een belastingvermindering, andere op een fiscale aftrek, nog andere op een belastingkrediet.

Dienstencheques zijn een fiscaal aantrekkelijke manier om poetshulp te betalen. Op een deel van de dienstencheques, die 9 euro per cheque kosten, krijgt u een belastingvermindering. Die verschilt naargelang het gewest waar u woont op 1 januari van het jaar volgend op de aankoop van de cheques.

In Vlaanderen krijgt u een belastingvermindering van 20 procent voor maximaal 1.530 euro aan dienstencheques. Dat betekent dat u voor de eerste 170 dienstencheques die u koopt in werkelijkheid 7,2 euro per cheque betaalt. Dat komt neer op een fiscaal voordeel van 306 euro. Als u gehuwd bent of wettelijk samenwoont, kunt u beiden genieten van die belastingvermindering voor de eerste 170 dienstencheques. Zo loopt het maximale fiscaal voordeel op tot 612 euro. Als uw gezin dit jaar nog niet aan 340 aangekochte dienstencheques komt, dan kan het interessant zijn nog dit jaar cheques aan te kopen. De cheques blijven 12 maanden geldig na aankoop.

Let wel, in de fiscale korf van 1.530 euro zitten ook eventuele wijk-werkcheques die u aankocht. Die zijn bedoeld om langdurig werkzoekenden te vergoeden voor klusjes. De wijk-werkcheques vervangen sinds 1 januari 2018 het PWA-stelsel.

In Brussel bedraagt de belastingvermindering 15 procent voor maximaal 163 aangekochte dienstencheques. U betaalt dan in werkelijkheid 7,65 euro per cheque. Het maximale fiscaal voordeel bedraagt 220,05 euro. Voor gehuwden en samenwonenden is dat 440,10 euro. In Wallonië krijgt u voor de eerste 150 dienstencheques die u koopt een belastingvermindering van 10 procent, of 0,9 euro per cheque. Het belastingvoordeel bedraagt maximaal 135 euro (270 euro voor een koppel).

Pensioensparen is veruit de populairste belastingvermindering. Ruim 3 miljoen Belgen storten jaarlijks in een pensioenspaarfonds of een pensioenspaarverzekering. Maar niet iedereen stort het maximale bedrag dat voor een belastingvermindering in aanmerking komt. Sinds enkele jaren zijn er twee maximumbedragen. Ofwel stort u maximaal 990 euro per persoon. Dan geldt een belastingvrijstelling van 30 procent of maximaal 297 euro (exclusief gemeentebelasting). Ofwel stort u tussen 990 en 1.270 euro. Dan geldt een belastingvermindering van 25 procent of maximaal 317,5 euro.

Let op voor de ‘fiscale val’ van het pensioensparen. Wie tussen 990 en 1.188 euro stort, zal een fiscaal voordeel krijgen dat lager ligt dan mocht hij 990 euro gestort hebben omdat voor het eerste bedrag een belastingvermindering van 25 procent van toepassing is. Wie dus meer dan 990 euro wil storten, kiest dus beter voor een bedrag tussen 1.188 en 1.270 euro om de fiscale valkuil te vermijden.

U mag de belastingvermindering voor het pensioensparen niet combineren met die voor nieuwe aandelen in de vennootschap van uw werkgever of een moederonderneming. Weet verder dat de regering de fiscale maximumbedragen van 990 en 1.270 euro bevroren heeft tot 2024.

Het langetermijnsparen (tak 21/tak 23) geeft recht op een fiscaal voordeel van 30 procent op een maximaal bedrag van 2.350 euro per persoon. Dat brengt het maximale fiscaal voordeel op 705 euro. Het langetermijnsparen zit wel in dezelfde fiscale korf als de federale aftrek van de hypothecaire lening voor de gezinswoning. Dat betekent dat niet iedereen van het (volledige) fiscaal voordeel van langetermijnsparen kan genieten. De federale aftrek van hypothecaire leningen slaat op oudere leningen. De Vlaamse woonbonus voor leningen tussen 2016 en 2019 is wel cumuleerbaar met het federale langetermijnsparen.

De fiscale aftrekbaarheid van giften aan een goed doel werd in 2020 door de coronacrisis opgetrokken van 45 naar 60 procent, maar voor 2021 geldt opnieuw 45 procent. U moet minstens 40 euro schenken aan dezelfde organisatie. Dat mag in een of meerdere keren. Bij een gift van 40 euro krijgt u dus 18 euro terug. De gift moet gebeuren ten voordele van een erkende organisatie zoals het Rode Kruis, de Koning Boudewijnstichting, Kom op tegen Kanker of andere erkende goede doelen. Na uw storting zullen die organisaties u een fiscaal attest bezorgen.

Sinds 2019 zijn ook onlinegiften aftrekbaar. De voorwaarden zijn dezelfde als voor giften in geld. Giften zijn aftrekbaar tot 10 procent van uw netto belastbaar inkomen, met een absoluut maximum van 392.200 euro.

Sinds het aanslagjaar 2020 kunt u ook de premie voor een rechtsbijstandsverzekering in mindering brengen. Zo’n verzekering neemt de kosten van juridische geschillen op zich. Het kan gaan om bouwgeschillen, echtscheidingen, geschillen met de fiscus of een werkgever, enzovoort. U hebt recht op een belastingvermindering van 30 procent voor een premie van maximaal 310 euro per jaar. Dat geeft een maximaal voordeel van 124 euro.

Let op, het fiscaal voordeel geldt niet voor alle rechtsbijstandsverzekeringen. Het luikje rechtsbijstand in uw brand-, auto- of gezinspolis komt niet in aanmerking. Het moet wel degelijk gaan om een aparte polis voor een rechtsbijstandsverzekering die u individueel hebt afgesloten bij een verzekeraar in de Europese Economische Ruimte. De polis moet voldoen aan wettelijke voorwaarden. Zo mag de franchise of vrijstelling niet hoger liggen dan 250 euro per schadegeval.

In de drie gewesten kunnen particulieren geld lenen aan een kmo en tegelijk een fiscaal voordeel krijgen. In Vlaanderen gebeurt dat via de ‘Winwinlening’, in Brussel via de ‘proxilening’ en in Wallonië via de ‘prêt coup de pouce’.

In Vlaanderen kunt u als particulier maximaal 75.000 euro per jaar lenen aan een of meer kmo’s. U profiteert dan van een jaarlijks belastingkrediet van 2,5 procent op het gemiddeld saldo van het nog verschuldigde kapitaal. Het maximaal voordeel bedraagt dus 1.875 euro per jaar. Als de kmo u niet kan terugbetalen, kan de kredietgever daarnaast 40 procent van het verschuldigde bedrag terugkrijgen via een eenmalig belastingkrediet.

In Brussel kunt u via één of meer leningen tot maximaal 75.000 euro per jaar fiscaalvriendelijk lenen aan een kmo. Tijdens de eerste drie jaar van uw investering geniet u van een jaarlijks belastingvoordeel van 4 procent (of maximaal 3.000 euro). De volgende jaren is dat 2,5 procent (maximaal 1.875 euro).

In Wallonië kan de kredietverlener een krediet tot maximaal 125.000 euro toestaan aan een of meer kredietnemers. De eerste vier jaar bedraagt het jaarlijks belastingkrediet 4 procent (of een maximale belastingvermindering van 5.000 euro) en de volgende jaren 2,5 procent (maximaal 3.125 euro).

Ontwikkelingsfondsen verstrekken microkredieten en andere financiële diensten aan zeer kleine ondernemingen in ontwikkelingslanden. Voorbeelden van fondsen zijn Alterfin, Incofin en Oikocredit. Wie voor minstens 390 euro aandelen heeft gekocht, kan aanspraak maken op een belastingvermindering van 5 procent van het geïnvesteerde bedrag. De belastingvermindering is op 330 euro geplafonneerd, wat betekent dat u tot 6.600 euro kunt investeren. Die plafonds zijn vier jaar bevroren.

Een voorwaarde is dat u de aandelen minstens vijf jaar bijhoudt. Als u uw aandelen eerder verkoopt, moet u een deel van het belastingvoordeel teruggeven. De meeste ontwikkelingsfondsen keren jaarlijks een dividend uit. De dividenden komen in aanmerking voor de vrijstelling van roerende voorheffing tot 800 euro.

Sinds dit jaar is het mogelijk in een Vlaams vriendenaandeel te investeren. Met een vriendenaandeel belegt een particulier in nieuwe aandelen op naam van een kmo. De aandelen moeten zijn uitgegeven in het kader van een kapitaalverhoging of de uitgifte van nieuwe aandelen. Op de investering geniet de particulier van een belastingkrediet. ‘Het belastingkrediet bedraagt jaarlijks 2,5 procent van de investering en wordt toegekend op een maximale investering van 75.000 euro. U hebt er vijf jaar recht op’, zegt Jef Wellens, fiscalist bij Kluwer.

Om jonge groeibedrijven een duw in de rug te geven kunnen particulieren ook in die bedrijven fiscaalvriendelijk aandelen kopen. De taxshelter is er voor verschillende types bedrijven: jonge bedrijven die nog geen vier jaar oud zijn (start-ups) en groeibedrijven die tussen vijf en tien jaar oud zijn en die beantwoorden aan bepaalde voorwaarden. Het belastingvoordeel hangt af van de omvang van de onderneming op het moment dat u investeert. Een voorwaarde voor de belastingvermindering is dat u de aandelen minstens vier jaar bijhoudt.

Ook zelfstandigen kunnen de laatste maand van het jaar nog gebruiken om nog enkele fiscaal voordelige uitgaven te doen voor het pensioensparen. Het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) is voor 100 procent fiscaal aftrekbaar als beroepskosten. Voor een gewoon VAPZ mag de zelfstandige tot 8,17 procent van zijn netto belastbaar inkomen van drie jaar geleden storten, met een maximum van 3.302,77 euro. Voor een sociaal VAPZ – bestemd voor de opbouw van een aanvullend pensioen en om sociale bescherming te financieren – mag de zelfstandige tot 9,4 procent van zijn netto belastbaar inkomen storten. Het maximum bedraagt dan 3.800,01 euro.

Een tweede manier is de Individuele Pensioentoezegging (IPT). Die is alleen weggelegd voor zelfstandigen met een vennootschap. Net als het VAPZ is de IPT 100 procent aftrekbaar als bedrijfskosten, want uw vennootschap betaalt de premies. Het maximumbedrag is afhankelijk van uw persoonlijke situatie.

Ten slotte is er de Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen (POZ). Die richt zich tot zelfstandigen zonder vennootschap. Die zelfstandigen krijgen een belastingvermindering van 30 procent op de gestorte premies. Ook hier geldt een maximum dat afhankelijk is van uw persoonlijke situatie.

Bron: De Tijd – Peter Van Maldegem Mathilde Ridole